Rodzaje zniekształceń poznawczych
Mózg działa w naprawdę skomplikowany sposób, który zaskakuje nawet znawców tematu. Niestety często okazuje się, że w naszym sposobie myślenia pojawiają się pewne błędy, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Określa się je mianem zniekształceń poznawczych. Czym one są? I jakie ich rodzaje wyróżniamy? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.
Czym są zniekształcenia poznawcze?
Zniekształcenia poznawcze to specyficzny rodzaj postrzegania świata. Występują one u każdego człowieka, jednak w sytuacji, gdy pojawiają się w nadmiarze i są długotrwałe, dochodzi do zaburzeń. Nasz umysł zaczyna nas bowiem przekonywać do czegoś, co nie jest prawdą. Obraz świata jest zafałszowany, a my sami czujemy się obciążeni. Prowadzi to do poważnych problemów, takich jak zaburzenia nastroju, depresja, lęki, czy paranoje.
Jakie rodzaje zniekształceń poznawczych wyróżniamy?
Niektóre ze zniekształceń poznawczych to:
- uzasadnienie emocjonalne, czyli wyciąganie wniosków jedynie na podstawie emocji,
- nadużywanie imperatywów, nadmierne odwoływanie się do zasad, używanie stwierdzeń typu „muszę”, „powinienem”, „należy”,
- myślenie czarno – białe, myślenie „wszystko albo nic”, czyli postrzeganie siebie, zdarzeń i rzeczywistości w kategoriach zero – jedynkowych,
- czytanie w myślach, czyli zakładanie, że wiemy co pomyślą inni, ale bez faktycznych dowodów, że rzeczywiście tak jest,
- wyolbrzymianie i bagatelizowanie, czyli przyznawanie większej wagi postrzeganym błędom lub niedoskonałościom, lub mniejszej wagi osiąganym sukcesom czy zaletom,
- wybiórcze skupianie się na negatywach (filtr mentalny, selektywna uwaga), czyli skupianie się na negatywnych aspektach sytuacji z pominięciem lub umniejszeniem efektów pozytywnych,
- obwinianie, czyli uznawanie innych osób za winnych naszych słów lub czynów, co pozwala na zmniejszenie naszej odpowiedzialności,
- nadmierne uogólnianie (generalizowanie), czy wyciąganie wniosków na podstawie jednego zdarzenia, pojedynczej sytuacji,
- pochopne wnioskowanie (katastrofizacja), czyli nadmierne skupianie się na najgorszym z możliwych scenariuszu wydarzeń,
- personalizacja, czyli przypisywanie sobie odpowiedzialności za zdarzenia, na które wpływ jest ograniczony.
